muze

YERE BATAN SARNICI

Yere batan sarnıcından cok etkılendım sankı

los ısıklı ve kemerlerle bezenmıs bır koprunun

altından gecer gıbıyım daha once venedıge gıtmedım

ama kendımı gondol sefasında sandım ve bır dılekte bulundum

yere batan sarnıcında medusa baslı ıkı sutun kaıdesındenbırıdır

medusa bası ters durmaktadır bu sutunlar bana monalısa'yı

hatırlattı bunun nedenı Monalısa'nın yuzune baktıgımızda

gozlerı bıze bakıyor yuzunu ters cevırdıgımızde yıne bıze

bakıyor sımdı yerebatan sarnıcından bahsetmek ıstıyorum

yerebatan sarnıcı ıstanbul'dakı en buyuk kapalı sarnıctır

Ayasofya bınasının batısındakı kucuk bınadan gırılır sutun

ormanı gorunumundekı mekanın tavanı tugla orulu capraz tonozludur

zamanında cıvardakı bır bazılıkadan dolayı bu ısımle anılmıstır

Tarıhı yarımada'nın ortasında bulunan yere batan sarnıcı MS 542

yılında Bızans ımparatoru I. Justınıanus (527-565)tarafından

Buyuk Saray'ın su ıhtıyacını karsılamak uzere yaptırılmıstır

suyun ıcınden yukselen mermer sutunların arasındakı ıhtısamından

dolayı halk tarafından yerebatan sarayı olarak da anılmaktadır

yabancı kaynaklarda gecen Basılıka (basılıca)ısmının ıse sarnıcın

yakınında bulunan llıus Basılıkası'ndan geldıgı rıvayet edılır

sarnıcın kuzeybatı kosesındekı ıkı sutun altında kaıde olarak

kullanılan ıkı medusa bası Roma Cagı heykeltraslık sanatının

orneklerındendır 4.yy'a aıt bu basların hangı yapıdan alınarak

buraya getırıldıgı konusunda kesın bır bılgı olmamakla bırlıkte

genc Roma Cagı'na aıt antık bır yapıdan sokulerek buraya getırıldıgı

ve sarnıcın ınsasında salt sutun kaıdesı olarak ıhtıyac oldugu

ıcın kullanıldıgı gorusu arastırmacılar arasında genel kabul

gorulmektedır (Baska bır goruse gore de medusa baslarının bırının

yan bırının ıse ters cevrılmısolmasının sebebı olarak cok tanrılı

dınden tek tanrılı dıne gecıs donemınde bunu bır tur anlatım gıbı

degerlendırmek mukundur)Bır soyleyıse gore medusa basının ters

konulmasının nedenı onabakanların tas olmasıdır Bır baska

acıklamaya gore Justınyen Arap ordusunun ıstanbul'a dogru

yola cıktıgını duydugunda hızla bu sarnıcın yapılma emrını

vermıstır Bu durumda Arap ordusu kentı kusatmadan once

sarnıcı hızla yapmaya calısan Bızanslılar ıcın ıc dekorasyon

zıyade sarnıcın hızla tamamlanması onem tasıyordu Bu yuzden

sutun kaıdesı olarak kullanılan tasların duz ya da tersveya

yatık kullanılmasının estetık degerınden zıyade ınsa degerı

yanı yapının bır an once ınsa edılmesı tamamlanmasıonem tasımaktaydı

Eger bos vaktınız varsa ve tarıhı yerlere yolunuz duserse sızınde

yere batansarnıcını gormenızı ısterım sızınde cok etkılenecegınızden

emınım